Het verbeteren van samenwerking in netwerken of ketens

Onze maatschappij blijkt minder maakbaar dan dat we gedacht hadden. Maatschappelijke vraagstukken kunnen niet meer opgelost worden door traditioneel hiërarchisch en verkokerd georganiseerde overheden. Flexibel denken in netwerken en keten is de nieuwe manier. Veel overheden moeten nog wennen aan deze nieuwe manier van organiseren, hun rol daarin, co-creatie, het aangaan van wederkerige relaties en het voeren van de juiste dialoog die daarbij hoort. De oude reflex is om dingen via de verticale lijn te willen regelen of afdwingen.

Op basis van onderzoek en praktijkervaring heeft Sturingsadvies criteria voor goed netwerk- en ketenmanagement ontwikkeld. Het model is een combinatie van bestaande theorieën en modellen, zoals ‘governing by network’ (Harvard university/ Deloitte Research), het Sturingsmodel (Linker), de Balanced ScoreCard (Kaplan/Norton), het INK-managementmodel, vertrouwen (Mayer), druk (Oliver) en het HPO-raamwerk (De Waal). De volgende figuur geeft weer in welke 9 voorwaarden van belang zijn bij netwerk- en ketenmanagement. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt tussen ‘managementwoorwaarden’, ‘bewegingsvoorwaarden’ en ‘operationele voorwaarden’. Deze zijn uitgewerkt in 40 criteria voor goed netwerk- en ketenmanagement.
Voor meer informatie zie ook het artikel over het sturen van netwerken en ketens.

Hoog Presterende Partnerships (HPP)

Om samenwerkingen tot een blijvend succes te maken kan gewerkt worden aan zogenoemde hoog-presterende partnerships (HPP). Van een HPP is sprake als alle partijen in een partnership elkaar versterken en geïntegreerd samenwerken aan een optimalisatie van de waardeketen of netwerk, met als doel om samen langdurig betere resultaten te boeken. Om de HPP mogelijk te maken, heeft het HPO Center met behulp van empirisch onderzoek het HPP-raamwerk ontwikkeld .

Er is veel onderzoek gedaan naar partnerships en alliantiemanagement, maar dat onderzoek richtte zich meestal op structurele factoren zoals de strategie ende organisatie van de partnership. Er is minder onderzoek gedaan naar de combinatie van structurele en gedragsfactoren waarmee een goede langdurige samenwerking vorm kan worden gegeven, een vorm waarbij alle partijen geïntegreerd samenwerken in de waardeketen. Bij de HPP gaat het om het creëren van langdurige samenwerkingen tussen partijen die niet alleen zelf een HPO (willen) zijn, maar die ook de gehele waardeketen op het hoogste niveau willen krijgen en houden. Uit literatuuronderzoek kwamen tien factoren, met 54 bijbehorende kenmerken, naar voren die potentieel van belang zijn om een excellente samenwerking te creëren.

Voor elke waardeketen, netwerk of samenwerkingsrelatie kan worden getest, met behulp van een HPP-diagnose, welke van deze tien factoren en 54 kenmerken het succes van de samenwerking in die specifieke waardeketen/ netwerk/ relatie bepalen. De lijst met potentiele kenmerken wordt door het onderzoek dus teruggebracht tot die kenmerken die in de specifieke samenwerkingsrelatie van echt belang zijn. Daarmee kunnen tijd, energie en aandacht veel beter worden gericht, het gaat dan alleen over de echt belangrijke zaken in de samenwerking.

Tot nu toe is iedereen in de overheid zoekende geweest naar de juiste manier om samenwerkingen te verbeteren. Handvatten hiervoor waren echter nog te vaak zwak onderbouwd. Met het HPP-raamwerk wordt aan overheden de kans geboden om op een goed onderbouwde manier te werken aan het verbeteren van relaties met partners. Dat kan gaan over de samenwerking tussen departement en uitvoeringsorganisaties, de samenwerking in ketens, samenwerking met andere overheidslagen, samenwerking in programma’s of in netwerken.